Colorectal cancers (CRCs) have an important share in the prevalence and mortality among all cancers. It was aimed to make a systematic review and meta-analysis of researches about the prevalence of knowing fecal occult blood test (FOBT) and colonoscopy, which are among the CRC screening methods, and the prevalence of having these tests at any time in life. A literature search using five different databases were screened both in Turkish and English language and a total of 1176 studies were reached. Of these, 22 studies were selected to be included in this study. In the evaluation of the researches included in the study, the studies were read in a way to look for answers to PICOS questions. Open Meta-analyst demo program and random effects model was used. The prevalence rate and 95% confidence interval of knowing and having FOBT and colonoscopy were calculated. According to the meta-analysis results, the prevalence of knowing the FOBT among the CRC screening tests was 19.3%, the prevalence of having the FOBT was 13.2%, the prevalence of knowing colonoscopy was 31.7%, and the prevalence of having colonoscopy was 10.0%. As a conclusion prevalence of knowing and having FOBT and colonoscopy was low in risky individuals in Turkiye.
Keywords: Colonoscopy, colorectal cancer, FOBT, screening.Kolorektal kanserler (KRK) tüm kanserler içerisinde görülme sıklığı ve mortalitesi açısından önemli bir paya sahiptir. Bu çalışmada kolorektal kanser tarama yöntemlerinden gaitada gizli kan testi (GGK) ve kolonoskopi yöntemini bilme ve hayatının herhangi bir döneminde bu testleri yaptırma prevalansı ile ilgili araştırmaların sistematik derlemesinin ve meta analizinin yapılması amaçlandı. Beş farklı veri tabanı kullanılarak Türkçe ve İngilizce dillerinde literatür taraması yapıldı ve toplam 1176 çalışmaya ulaşıldı. Bu çalışmaya dahil edilmek üzere 22 çalışma seçildi. Dahil edilen araştırmaların değerlendirilmesinde, çalışmalar PICOS sorularına cevap arayacak şekilde okundu. Open Meta Analyst demo programı ve rastgele etkiler modeli kullanıldı. GGK ve kolonoskopiyi bilme ve yaptırmanın prevalans hızı ve %95 güven aralığı hesaplandı. Meta-analiz sonuçlarına göre; KRK tarama testlerinden GGK'yı bilme prevalansı %19.3, GGK yaptırma prevalansı %13.2, kolonoskopi bilme prevalansı %31.7 ve kolonoskopi yaptırma prevalansı %10.0 olarak bulundu. Sonuç olarak, Türkiye'de riskli bireylerde GGK ve kolonoskopiyi bilme ve yaptırma prevalansı düşüktür. (NCI-2022-10-4)
Anahtar Kelimeler: Kolonoskopi, kolorektal kanser, GGK, tarama.